هر گاه یکى از شما وضویى نیکو بگیرد و فقط براى نماز به مسجد بیاید،
هیچ گامى بر نمى دارد ، جز اینکه خداوند دربرابر آن ، او را یک درجه بالا مى برد
و خطایى را از او مى زداید
وقت هیچ نمازى در نمى رسد ، جز اینکه فرشته اى
در پیشگاه خداوند فریاد بر مى آورد: اى مردم، برخیزید و به سوىآتشهایى که بر پشت
خود افروخته، بروید و با نمازهایتان آن ها را خاموش سازید. ـ در وقت هر نماز
، منادیى بر مى خیزد و مى گوید: اى پسران آدم، برخیزید و آنچه را بر خود افروخته اید،
خاموش کنید .پس بر مى خیزند و طهارت مى سازند و خطاهاى پیش رویشان
فرو مى ریزد و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بودهآمرزیده مى شود .
سپس در این میان آتش مى افروزند (گناه مى کنند) پس هنگام نمازِ نخستین،
فریاد بر مى آورد: اى فرزندانآدم، برخیزید و آنچه بر خود افروخته اید، خاموش کنید
. پس بر مى خیزند، طهارت مى سازند و نماز مى خوانند و آنچه در میانآن دو بوده ،
آمرزیده مى شود و هنگام نماز عصر، همینگونه است و نیز هنگام نماز مغرب و نماز
عشاء. پس در حالى کهآمرزیده شده اند، به خواب مى روند.14 ـ مى سوزید، پس
هنگامى که نماز صبح مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید
، پس هنگامى که نماز ظهر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید
و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز عصر مى خوانید بر آن آب مىریزید.
سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز مغرب مى خوانید بر آن آب مى ریزید
. سپس مى سوزید و مىسوزید، پس هنگامى که نماز عشاء مى خوانید بر آن آب مى ریزید.
سپس مى خوابید و بر شما چیزى نوشته نمى شود تا اینکهبیدار شوید
.15 ـ در بیان پاداش نماز ـ : هنگامى که به نماز مى ایستى و رو به قبله مى کنى
و (سوره) حمد را و هر سوره اى که مىتوانى مى خوانى، سپس خم مى شوى
ورکوع وسجود را تمام به جا مى آورى و تشهد و سلام مى گویى ،
همه گناهانت از نمازىکه آوردى تا نماز پس از آن ، آمرزیده مى شود .
این است آنچه در نمازت به دست مى آورى.16 ـ قطب راوندى: پیامبر خدا
صلّى الله علیه و آله مردى را دید که مى گوید: خدایا ، مرا بیامرز و نمى بینم
که بیامرزى. پسحضرت به او فرمود: چرا بدگمانى؟ گفت: چون من در دوران
جاهلیت و اسلام گناه کرده ام. حضرت فرمود: اما گناهانى که درجاهلیت کرده اى،
ایمان آن ها را زدود و آنچه در اسلام انجام داده اى، نماز تا نماز ، کفاره میان آن دوست
.17 ـ امام علىّ علیه السّلام : هر کس نماز را با آگاهى از حقیقتش به جا بیاورد
آمرزیده مى شود.18 ـ گناهى که مهلت یابم پس از آن دو رکعت نماز بخوانم،
مرا اندیشناک نمى کند.پاکى جان19 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : مثال نماز
در میان شما ، مثال جوى آبى است که بر خانه یکى از شما روز و شب روانباشد
و او پنج بار خود را در آن بشوید. پس (همانگونه که) هیچ چرکى با پنج بار
شستن باقى نمى ماند ، گناهان نیز با پنج بارنماز خواندن ، باقى نمى مانند.20
ـ امام باقر علیه السّلام : پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله فرمود: اگر بر در خانه یکى
از شما، جویى باشد و هر روز پنج بارخود را در آن بشوید، در تن وى چرکى
باقى مى ماند؟ گفتیم[2]: نه . فرمود: پس همانا مثال نماز، مثال همان جوى روان
استکه هرگاه نماز مى گزارد ، آنچه گناه میان آن دو (نماز) است پاک مى کند
.21 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازهاى پنجگانه کفّاره میان آنان است
. اگر مردى میان منزل و محل کارش، پنج جوىآب براى شست و شوى خویش
داشته باشد و هر گاه به محل کارش برود و در آن کار کند و عرق بریزد به
این جویها مى رود وخود را پاکیزه مى سازد ، آیا از چرک و کثیفى وى چیزى مى ماند
؟ نمازهاى پنجگاه نیز چنین است ، هر گاه خطایى از اوسرزند یا آنچه خدا خواهد بشود
، نماز بگزارد و دعا کند و آمرزش بطلبد ، هر چه در اوست آمرزیده گردد
.22 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز ، صابون خطاهاست.23 ـ در گفتارى که
در آن یارانش را به نماز سفارش مى کرد ـ فرمود: و همانا نماز ، گناهان
را چون برگ فرو مى ریزد و آنها را مى گشاید، آن گونه که بند از کسى بگشایند
و پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله ، آن را به چشمه آب گرم که بر در خانه مردروان باشد
، تشبیه کرد که شبانه روز، پنج بار خود را در آن بشوید ، دیگر چرکى بر تن وى
نخواهد ماند.24 ـ ابوحمزه ثمالى: از یکى از دو (امام باقر یا امام صادق) شنیدم
که مى فرماید: حضرت علىّ7 به مردم رو کرد و گفت:امیدوار کننده ترین آیه
در کتاب خدا کدام است؟ برخى گفتند: «بى گمان خداوند شرک ورزیدن به خود
را نمى بخشد وپائین تر ازآن را براى هر که بخواهد مى بخشد».فرمود: نیکوست
ولى آن نیست. برخى گفتند: «اى بندگان من ـ که بر خویشتن زیاده روى روا
داشته اید ـ از رحمت خدا نومیدمشوید».فرمود: نیکوست ولى آن نیست. برخى گفتند:
«آنان که چون کار زشتى کنند ، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد مى آورند
وبراى گناهانشان آمرزش مى خواهند».فرمود: نیکوست ولى آن نیست. پس مردم،
از سخن باز ایستادند و حضرت فرمود: اى مردم مسلمان، شما را چه مى شود
؟ گفتند:نه،به خدا سوگند، چیزى نمى دانیم.فرمود: شنیدم پیامبر خدا صلّى الله
علیه و آله مى گوید: امیدوار کننده ترین آیه در کتاب خدا این است:
«در دو طرف روز ونخستین ساعات شب نماز برپا دار» و همه آیه را قرائت کرد
و گفت: اى علىّ، سوگند به کسى که مرا به حقّ، نوید بخش و بیمدهنده برانگیخت؛
همانا یکى از شما به وضو بر مى خیزد، پس گناهانش از اندامش فرو مى ریزد
و هنگامى که با برون و درونبه خدا رو کند، از نمازش باز نمى گردد ،
جز آنکه از گناهانش چیزى بر او نمانده است ؛ آنگونه که مادرش او را زاده بود
. پساگر به گناهى میان دو نماز گرفتار آمد برایش چنین است تا اینکه هر پنج نماز
را شمرد و سپس گفت: اى علىّ، جایگاه نمازهاىپنجگانه براى امتم چون جویى است
که بر در خانه یکى از شما روان باشد، پس چه گمان مى برید اگر در تن وى
چرکى باشد وخود را در آن جوى پنج بار در روز بشوید، آیا در تنش چرکى مى ماند؟
به خدا سوگند، نمازهاى پنجگانه براى امتم نیز همینگونهاست.راندن شیطان
25ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نماز ، چهره شیطان را سیاه مى کند
.26ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز، پناهگاهى در برابر حمله هاى شیطان است.
27 ـ نماز ، پناهگاه رحمان و وسیله راندن شیطان است.
28 ـ امام صادق علیه السّلام : فرشته مرگ، شیطان را از مواظبت کننده بر نماز،
دور مى کند و در آن حال سخت (جان کندن)گواهى بر یکتایى خداوند و رسالت
محمّد صلّى الله علیه و آله را به او تلقین مى کند.بازداشتن از کار زشت و ناپسند
قرآن :«آنچه از کتاب به تو وحى شده است، بخوان و نماز برپادار که همانا نماز
از کار زشت و ناپسند باز مى دارد و بى گمان یاد خدابزرگتر است و خداوند مى داند
چه مى کنید.»29 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس نمازش او را از کار زشت
و ناپسند باز ندارد، جز دورى از خدا نیفزاید.30 ـ کسى که از نماز فرمان نبرد،
نمازى ندارد و فرمان بردن از نماز، خوددارى از کار زشت و ناپسند است.
31 ـ عمران بن حصین: درباره گفته خدا: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد»
از پیامبر صلّى الله علیه و آله پرسیدهشد. فرمود: هر کس، نمازش او را از کار
زشت و ناپسند باز ندارد، نمازى ندارد.32 ـ انس: جوانى از انصار همراه پیامبر
نماز مى گزارد و کارهاى زشت هم مى کرد . این مطلب را به پیامبر خدا صلّى
اللهعلیه و آله گفتند. فرمود: روزى، نمازش او را باز مى دارد[3].33 ـ ابو هریره:
مردى نزد پیامبر آمد وگفت: همانا فلانى در شب نماز مى خواند وصبح، دزدى
مى کند. فرمود: آنچه مى گوید(نمازش) بزودى او را باز مى دارد.
34 ـ امام صادق علیه السّلام : هر کس دوست دارد بداند آیا نمازش پذیرفته
شده است یا نه، پس بنگرد آیا نمازش، او را از کارزشت و ناپسند بازداشته است،
یا نه. پس به هر اندازه که او را بازداشته، از او پذیرفته شده است.35 ـ نماز ،
بازدارنده اى الهى است؛ زیرا نمازگزار را تا آنگاه که در نماز است از گناهان
باز مى دارد. خداى جلّ جلاله مىفرماید: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند
باز مى دارد».36 ـ بدان که نماز بازدارنده اى براى خدا در زمین است،
پس هر کس دوست دارد بداند چه اندازه از نمازش سود برده ، پسبنگرد،
اگر نمازش او را از کارهاى زشت و ناپسند باز داشته، به همان اندازه که
او را بازداشته، از نمازش بهره برده.پایدارى«اى کسانى که ایمان آورده اید،
از شکیبایى ونماز یارى جویید؛ که خدا با شکیبایان است.»37 ـ حذیفه:
هرگاه به پیامبر صلّى الله علیه و آله غم و اندوهى مى رسید، نماز مى خواند
[4].38 ـ یوسف بن عبدالله بن سلام: پیامبر صلّى الله علیه و آله هرگاه به خانواده اش
سختى مى رسید، آنان را به نماز فرمان مى دادو سپس این آیه را قرائت مى کرد:
«و خانواده ات را به نماز فرمان ده و خود بر آن شکیبا باش».39 ـ امام صادق
علیه السّلام : علىّ علیه السّلام هرگاه از چیزى اندیشناک مى گردید، به نماز پناه
مى برد و سپس این آیه راتلاوت مى کرد: «و از شکیبایى و نماز یارى جویید».40
ـ چه چیز مانع مى شود هرگاه بر یکى از شما اندوهى از اندوههاى دنیا رسید ،
وضو بگیرد ، سپس به مسجد برود و دورکعت نماز بخواند و خدا را در آن بخواند؟
آیا نشنیده اى که خداوند مى گوید: «و از شکیبایى و نماز یارى جویید»
؟فرو آمدن رحمت41 ـ ابوحمزه از امام باقر علیه السّلام : پیامبر خدا صلّى الله علیه
و آله فرمود: هنگامى که بنده مؤمن در نمازش مى ایستد،خداوند به او مى نگرد
ـ یا فرمود: خدا به او روى مى آورد ـ تا آنگاه که باز گردد و سایه رحمت را از
بالاى سرش تا کرانهآسمان بر او مى گسترد و فرشتگان، اطرافش را تا کرانه آسمان
مى گیرند و فرشته اى بر بالاى سرش گمارده مى شود که به اومى گوید: اى نمازگزار
، اگر مى دانستى چه کسى به تو مى نگرد و با چه کسى مناجات مى کنى،
روى نمى گرداندى و هرگز از اینجا نمى رفتى .42 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه
و آله : اى ابوذر، هیچ مؤمنى به نماز نمى ایستد ، جز اینکه از او تا عرش نیکى
نثارش مى شود و فرشته اى بر او گمارده مى گردد که ندا در مى دهد: اى پسر
آدم، اگر مى دانستى چه در نمازت به دست مى آورى و با کهمناجات مى کنى،
نه ملول مى گشتى و نه روى مى گرداندى.43 ـ هنگامى که بنده در نماز مى ایستد
، نیکى و احسان بر سرش پاشیده مى شود ، تا آنگاه که رکوع کند. پس هنگامى
که رکوعکرد، رحمت الهى او را بالا مى برد تا سجده کند و سجده کننده بر درگاه خداوند
متعال سجده مى کند، پس درخواست کند و اشتیاقورزد.44 ـ [ براى نمازگزار ]
سه ویژگى است: رحمت الهى او را از کف پایش تا کرانه آسمان در بر مى گیرد
و فرشتگان از روىسرش تا کرانه هاى آسمان گرداگرد او را مى گیرند و
فریاد کننده اى ندا در مى دهد: اگر مناجات کننده مى دانست با که مناجاتمى کند
، باز نمى گشت.45 ـ فرشتگان پیوسته بر بنده درود مى فرستند ، تا آنگاه که در
نمازگاهش نماز مى خواند و برنخاسته یا حدثى از او سرنزدهاست ، فرشتگان مى گویند:
خدایا او را بیامرز و بر او رحمت آور.46 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز
، رحمت را فرو مى آورد.47 ـ هنگامى که انسان به نماز مى ایستد، ابلیس پیش مى آید
و حسودانه به او مى نگرد، چون مى بیند رحمت الهى او را در برگرفته است
.48 ـ اگر نمازگزار مى دانست چگونه شکوه الهى او را در برگرفته است،
سربرداشتن از سجده را خوش نمى داشت.49 ـ امام صادق علیه السّلام :
همانا مهمان خداوند جلّ جلاله ... مردى است که در نماز است،
او در پناه رحمت خداست تا آنگاهکه نمازش را به پایان برد.پذیرش دعا
50 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس نمازى واجب بگذارد
، نزد خداوند یک دعاى پذیرفته دارد.51 ـ چهار هنگام درهاى آسمان
گشوده مى شود و دعاء پذیرفته مى گردد: ... هنگام برپا کردن نماز
.52 ـ هر کس نمازى بخواند که در آن چیزى از چاره اندیشى هاى دنیا را
در دل نگذراند، هیچ چیز از خدا نمى خواهد ، جز اینکهبه او مى دهد.رسیدن
به هر خوبى53 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نماز ، کلید هر خوبى است
.54 ـ همواره امتم در خیر و خوبى هستند ، تا آنگاه که با یکدیگر دوست باشند
و نماز را بر پا دارند ... پس اگر چنین نکنند بهقحطى و خشکسالى گرفتار مى شوند
.تقرّب به خداوند متعال55 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : همانا نماز ،
وسیله تقرّب شخص با ایمان است.56 ـ نماز ، وسیله تقرّب هر شخص با تقوا است.
57 ـ امام علىّ علیه السّلام : همانا زکات به همراه نماز ، وسیله تقرب مسلمانان
قرار داده شده است.58 ـ نماز ، برترین تقرّب است.59 ـ امام صادق علیه السّلام
ـ پس از آنکه ابوحنیفه به ایشان گفت: اى ابوعبدالله، چقدر بر نماز شکیبایى مى ورزى
ـ فرمود: اىنعمان، آیا نمى دانستى که نماز ، وسیله تقرّب هر شخص باتقوا است؟
ورود به بهشت60 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : کلید بهشت، نماز است.61
ـ خداى جلّ جلاله فرمود: براى بنده ام تعهد کرده ام،اگر نماز را در وقتش برپا دارد،
کیفرش ندهم و او را بى محاسبه واردبهشت گردانم .62 ـ امام صادق علیه السّلام
: خداوند از هر کس یک نماز را بپذیرد، عذابش نمى کند، از هر کس یک کار
نیک بپذیرد، کیفرشنمى دهد.63 ـ روز قیامت ، پیرمرد را مى آورند و نامه
عملش را آشکارا و پیش روى مردم به او مى دهند در حالى که جز بدى در آندیده
نمى شود، پس بر او گران مى آید و مى گوید: اى پروردگار من، آیا فرمان
مى دهى مرا به دوزخ برند؟ پس خداى بزرگ ـجلّ جلاله ـ مى گوید: اى پیر،
من شرم مى کنم تو را کیفر دهم و حال آنکه تو در دنیا براى من نماز
مى گزاردى. بنده ام را بهبهشت ببرید.64 ـ محمّد بن عمران از امام صادق علیه السّلام
: بنده اى را روز قیامت مى آورند که کار نیکى ندارد . پس به او گفته مى شود
:یاد کن یا به یاد آر، آیا کار نیکى دارى؟ پس به یاد مى آورد و مى گوید:
اى پروردگار من، کار نیکى نکرده ام جز اینکه فلان بندهبا ایمانت بر من گذشت
، از او آب خواستم و او به من داد . پس با آن وضو گرفتم و براى تو نماز گزاردم
. (امام صادق) فرمود:پس پروردگار تبارک و تعالى مى فرماید: همانا تو را آمرزیدم،
بنده ام را وارد بهشت کنید.
(1) در دعائم الاسلام چنین آمده است: «پوشاننده آنچه
در میان آن هاست ، تا آنگاه که از گناهان بزرگ دورى گزیند...»
.(2) گویى درست چنین باشد: «گفتند: نه».
(3) در بحار افزوده است: «طولى نکشید که توبه کرد»
.(4) در مجمع البیان آمده است: «هرگاه اندوهگین مى شد،
از نماز وروزه یارى مى جست».
منبع:تبیان