ثواب موذن

خواننده عزیز! شاید شما هم مثل من اذان گفتن برایت دشوار باشد و احیانا چنین کارى را دون شاءن و مقام و شخصیت خود

بدانى، که کنار خیابان با کوچه و بازار یا میان منزل بایستى و اذان بگویى. اما افسوس از اینکه ما جدا در جمع آورى ثواب و

بدست آوردن حسنات همت نمى کنیم. خداوند مى خواهد وقتى هنگام مناجات و دعوت به پیشگاهش مى رسد، انسان فریاد بزند الله

اکبر و اعلام نماید حى على الصلاة بشتابید بسوى نماز، بشتابید بسوى رستگارى. بشتابید بسوى بهترین عمل. همه بدانند زمان

مهمترین کار رسیده و در این هنگام همه کارها باید تحت الشعاع نماز قرار گیرد و انسان از همه کارها دست بکشد.

 

در کتاب مجموعه ورام مى نویسد: سابقا مردم چنین بودند، وقتى صداى اذان بلند مى شد، آهنگرى که پتک را براى کوفتن بر آهن

بلند کرده بود بر زمین مى نهاد و مى گفت: منادى خدا ندا مى دهد کارى مهمتر پیش آمده است یا خیاط که سوزن را به دست

گرفته بود و آماده بود تا نخ را در آن قرار دهد و بدوختن ادامه دهد، نخ و سوزن را کنار مى نهد و مى گفت خیر و برکت در

کارى نیست که چنین موقعى انجام گیرد، باید نداى پروردگار را اجابت کرد.

اینک به ثواب مؤذن و ارزش آن توجه نمایید:

امام باقر (علیه السلام ) فرمود: هر کس ده سال در راه خدا اذان بگوید. خداوند او را مى آمرزد. هر تر و خشکى که صدایش را

بشنود او را تصدیق مى کند و هر کسى را مسجد با او به نماز بایستد، از نماز آن نمازگزار سهمى مى برد و هر کس با صداى او

نماز بخواند به تعداد آنها به مؤذن حسنه مى دهد. " 5 ".

امام صادق (علیه السلام ) فرمود: در روز قیامت مؤذنین سربلند مى باشند. (یعنى اذان گویان از همه مردم گردنشان افراشته تر

است و براى دریافت ثواب و عطاى خداوند سربلندند).

در عوالى اللئالى از بلال روایت شده که گفت: شنیدم از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم که فرمود: هر کس در راه خدا

اذان بگوید گر چه یک نماز باشد اما براى خدا و بدون چشمداشتى از غیر، فقط براى تقرب به خدا باشد. غفرالله له ما سلف من

ذنوبه و من علیه بالعصمة فیما بقى من عمره و جمع بینه و بین الشهداء فى الجنه " 6 ". خداوند گناهان گذشته او را مى آمرزد و

بر او منت مى نهد به اینکه در بقیه عمر او را از ارتکاب معاصى نگه دارد و بین او و شهدا در بهشت جمع نماید.

امیرالمؤمنین (علیه السلام ) فرمود که به رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) عرض کردیم: آقا شما چنان ما را تشویق

فرمودید که بیم آن داریم که امت شما در راه گفتن اذان به یکدیگر با شمشیر حمله کنند. فرمود: اما هر کسى اذان نخواهد گفت. " 7 ".

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: یحشر المؤذنون یوم القیامه اطول اعناقا ینادون بشهادة ان لا اله الا الله.

مؤذنین در روز قیامت از همه مردم گردن افراشته تر محشور مى شوند در حالى که شهادت به لا اله الا الله مى دهند.

معنى گردن افراشته تر یعنى سربلند مى کنند تا به رحمت خدا و عنایتش ‍ نایل شوند. برخلاف کسانى که تبهکارند. قرآن کریم مى

فرماید: ولوترى

اذا المجرمون ناکسوا رؤ وسهم عند ربهم، و آن هنگام که ببینى تبهکاران در مقابل خدایشان سر بزیر انداخته اند...

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) لو یعلم الناس ما فى الاذان و الصف الاول ثم لایجدوا الا ان یستهموا لفعلوا

اگر مردم بدانند براى اذان گو و ایستادن در صف اول جماعت چقدر ثواب است در این دو مورد ازدحام مى شود و چاره اى جز

قرعه کشى نمى باشد. " 8 ".

در روایت دیگر پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: اذان گویان گردن افراشته ترین مردم خواهند بود و هر کس

هفت سال اذان بگوید در قبر عذاب نمى شود. باز مى فرماید: یکتب للموذن عند اذانه اربعون و مائة حسنة و عند الاقامه عشرون

و مائة حسنة. " 9 ".

به مؤذن در هنگام اذان صد و چهل حسنه مى دهند و براى اقامه صد و بیست حسنه.

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر کس دوازده سال اذان بگوید بهشت براى او واجب مى شود و در هر بارکه

اذان مى گوید شصت حسنه و در هر اقامه سى حسنه به او مى دهند. " 10 ".

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: سه نفرند که بیم از حساب ندارند و از صبحه آسمانى و فزع اکبر نخواهند

ترسید: اول شخصى که قرآن را حفظ کند و عمل به آن نماید او به پیشگاه خداوند به صورت سیدى بزرگوار خواهد آمد. دوم

مؤذنى که هفت سال بدون اجر و پاداش اذان بگوید. سوم بنده اى که اطاعت خدا کند. " 11 ".

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر کس یک سال با نیت صادق اذان بگوید روز قیامت او را بر در بهشت نگه

مى دارند و مى گویند هر کس را مایلى شفاعت کن. " 12 ".

رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: مؤذن در هنگام اذان چون شهیدى است که در خون خود مى غلتد و هر تر

و خشکى با زبان خودش گواهى به اذان او مى دهد. وقتى بمیرد زمین به بدن او کارى ندارد. " 13 ".

در خبر دیگر پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: روز قیامت یک منادى فریاد مى زند: میهمانان خدا کجایند؟! پس

روزه داران مى آیند. سپس ‍ منادى دیگرى فریاد مى زند: رعایت کنندگان ماه و خورشید کجایند؟ (یعنى کسانى که توجه به وقت

نمازها براى اذان داشته اند کجایند؟!) پس مؤذنین مى آیند. آنگاه سوار بر ناقه بهشتى مى گردند در حالى که تاج کرامت بر سر

دارند و به جانب بهشت رهسپار مى شوند. " 14 ".

جابربن عبدالله انصارى گفت: از پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیدم که سه مرتبه فرمود: اللهم اغفر للموذنین گفتم یا

رسول الله! ممکن است براى اذان گفتن با شمشیر به جان هم بیافتیم؛ براى ما دعا نکردى آن چنان که براى مؤذنین دعا مى کنى؟!

فرمود: جابر! بدان در آینده مردم اذان را به ضعفا مى سپارند. گوشتهایى که بر آتش جهنم حرام است، گوشت مؤذنین است. " 15 ".

در روایتى پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: اما الاذان فانه یحشر المؤذنون من امتى مع النبیین و الصدیقین و

الشهداء و الصالحین. " 16 ".

اذان گویان امتم با پیامبران و صدیقین و شهداء و صالحین محشور مى شوند. این روایت نیز در ثواب مؤذن بسیار روح افزا

است. مرحوم صدوق (رضوان الله علیه ) در کتاب مجالس نقل مى کند امام صادق (علیه السلام ) به نقل از پیامبر اکرم فرمود:

هر کس براى خدا اذان بگوید و نظر دیگرى نداشته باشد، خداوند ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق به او مى دهد و به

شفاعت او چهل هزار گنهکار را مى بخشد و روانه بهشت مى کند. بدانید مؤذن وقتى بگوید اشهد ان لا اله الا الله نود هزار فرشته

بر او صلوات مى فرستند و برایش استغفار مى کنند و در روز قیامت در سایه عرش ‍ خداست تا خداوند از حساب مردم فارغ

شود. همچنین ثواب گفتن اشهد ان محمدا رسول الله را چهل میلیون فرشته مى نویسند.

و هر کس مداومت داشته باشد صف اول جماعت را و سعى کند که تکبیر اول امام را درک کند و مسلمانى را نیازارد، خداوند به

او نیز همان اجر و پاداش مؤذن را در دنیا و آخرت دهد. " 17 ".

چند روایت در مورد اجابت مؤذن (یعنى اجابت نداى مؤذن و آماده شدن براى نماز) ذکر مى شود تا شاید توفیق این اجابت نصیب

همه ما بشود. امام (علیه السلام ) مى فرماید: اجابت مؤذن کفاره گناه است و رفتن به مسجد اطاعت خدا و پیامبر اوست و هر که

مطیع خدا و پیامبر باشد خداوند او را با صدیقین و شهدا داخل بهشت مى کند و در بهشت رفیق حضرت داود (علیه السلام ) است

و به اندازه حضرت داود (علیه السلام ) به او ثواب مى دهند. " 18 ".

پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: پذیرفتن نداى مؤذن رحمت است و ثواب آن بهشت خواهد بود. هر که نپذیرد با

او در قیامت به خصومت مى پردازم. خوشا به حال کسى که اجابت کند منادى خدا را و راهى مسجد شود. اجابت نخواهد کرد و

به مسجد نمى رود مگر مؤ منى که اهل بهشت باشد. " 19 ".

باز فرمود: هر که اجابت کند اذان مؤذن را و بپذیرد (سخن ) علما را، روز قیامت در زیر پرچم من خواهد بود و در بهشت

همسایه من است و خدا به او ثواب شصت نفر شهید را مى دهد.

قال من سمع الاذان فاجاب کان عندالله من السعداء هر کس صداى اذان را بشنود و اجابت کند خداوند او را سعادتمند مى گرداند.

قال من لا یجیب داعى الله فلیس له فى الاسلام نصیب و من اجاب اشتاقت الیه الجنه " 20 ". هر کس پیام خدا را بپذیرد در اسلام

نصیبى ندارد و هر که بپذیرد، بهشت مشتاق اوست.

و بالاخره مى فرماید: من اجاب داعى الله استغفرت له الملائکه و یدخل الجنة بغیر حساب. هر که دعوت منادى خدا را بپذیرد

ملائکه براى او استغفار مى کنند و بدون حساب وارد بهشت مى شود. " 21 ".

از امیرالمؤمنین (علیه السلام ) نقل شده که مى فرماید: هر که صداى اذان را بشنود در حالى که در مسجد است و خارج شود

منافق است مگر اینکه تصمیم داشته باشد برگردد، یا طهارت ندارد، مى رود خود را طاهر کند. " 22 ".

عنه انه قال لیوذن لکم افصحکم و لیؤ مکم افقهکم. " 23 ".

على (علیه السلام ) مى فرماید: باید فصیح ترین شما اذان بگوید و فقیهترین شما امامت نماید.

ثواب موذن

از مسائل مربوط به اذان، حکایت اذان است که وقتى مؤذن شروع به اذان مى کند انسان اذان او را با خود تکرار کند که این کار

فواید بسیارى دارد؛ از آن جمله، فقر و نیازمندى را از انسان برطرف مى کند. راوندى مى نویسد: شخصى به حضرت صادق

(علیه السلام ) شکایت از فقر و تنگدستى کرد. حضرت فرمود: اذن کما سمعت الاذان کما یوذن المؤذن. هر وقت صداى اذان را

شنیدى مانند مؤذن اذان بگو. " 1 ".

در مکارم الاخلاق و مجالس صدوق نیز مى نویسند: هر کسى صداى اذان را بشنود و مانند مؤذن اذان بگوید، روزى اش زیاد مى

گردد.

سلیمان بن عقیل نقل مى کند که به حضرت موسى بن جعفر (علیه السلام ) عرض کردم: چرا انسان باید صداى اذان مؤذن را تقلید

نماید و هر چه او گفت بگوید اگر چه در حال تخلى (دستشویى ) باشد؟ قال ان ذلک یزید فى الرزق این کار موجب افزایش روزى

مى شود. " 2 ".

ابو بصیر گفت: حضرت صادق (علیه السلام ) فرمود: اگر اذان را شنیدى و در آن موقع در حال تخلى (دستشویى ) بودى گفته

مؤذن را حکایت کن و تکرار نما. مبادا ذکر خدا را (حتى ) در آن حال واگذارى لان ذکر الله حسن على کل حال زیرا یاد خدا

خوب است در هر حال.

حضرت موسى (علیه السلام ) در ضمن مناجات خود با خدا گفت: خدایا آیا تو دورى از من تا فریاد بزنم با نزدیکى تا آهسته

مناجات کنم؟!

خداوند فرمود: موسى! من همنشین کسى هستم که مرا یاد کند. فقال موسى انى اکون فى حال اجلک ان اذکذک فیها. قال یا موسى!

اذکرنى على کل حال.

گفت: خدایا! من (گاهى ) در حالى هستم که مقامت را بالاتر از آن مى بینم که در آن حال با تو سخن گویم. فرمود: یا موسى! در

هر حال به یاد من باش.

امیرالمؤمنین (علیه السلام ) فرمود: سه چیز است که آن را ترک نمى کند مگر شخص عاجز و ناتوان: 1- شخصى که بشنود

مؤذن اذان مى گوید ولى او حکایت اذان را ننماید 2- کسى که جنازه اى را ببیند و به صاحبان عزا اسلام ندهد و دست به اطراف

جنازه نیاندازد (براى شرکت در تشییع ) 3- کسى که امام را در حال سجده ببیند و تکبیر نگوید و اهمیتى به آن ندهد. " 3 ".

دعای بعد از اذان

حضرت رضا (علیه السلام ) فرمود: هر کس هنگام شنیدن اذان صبح بگوید:

اللهم انى اسئلک باقبال نهارک و ادبار لیلک و حضور صلواتک و اصوات دعائک (و تسبیح ملائکتک ) ان تنوب على انک انت

التواب الرحیم.

و همین دعا را هنگام شنیدن اذان مغرب نیز بگوید اگر آن روز از دنیا برود، نائب از دنیا رفته است. " 4 ".

البته باید توجه داشت صبح بگویى اللهم انى اسئلک باقبال نهارک و ادبار لیلک... ولى در مغرب بگویى باقبال لیلک و ادبار نهارک.

ثواب اذان در بیان بلال، موذن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)

مرحوم صدوق (رضوان الله علیه ) در کتاب مجالس نقل مى کند از عبدالله بن على که گفت متاعى از بصره به مصر مى بردم در

بین راه پیرمردى را دیدم که چهره اى گندمگون داشت و جلوى سرش خالى از مو بود و موى سر و صورتش از کهنسالى سفید

شده بود. با دو لنگ و حوله خود را پوشانده بود یکى سیاه و دیگرى سفید. از همراهان خود پرسیدم: این مرد کیست؟ گفتند: بلال،

مؤذن رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) است.

قلم خود را بر داشتم و خدمتش رسیده، سلام کردم. پیرمرد جواب سلامم را داد و گفت: السلام علیک و رحمة الله و برکاته. گفتم

خدا رحمتت کند! مرا حدیثى بفرما از آنچه شنیده اى از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) گفت: از کجا مى دانى من کیستم؟

گفتم: شما مؤذن پیامبرى، اشک از دیده هایش جارى شد و مرا نیز به گریه انداخت بطورى که مردم اطراف ما جمع شدند و همه

گریه مى کردیم. بعد پرسید: پسرم! اهل کجایى؟ گفتم: از اهالى عراقم گفت: به به! سکوت کرد، بعد فرمود: بنویس عراقى! بسم الله

الرحمن الرحیم از پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیدم المؤذنون امناء المؤ منین على صلاتهم و صومهم و لحومهم و

دمائهم لا یساءلون الله عزوجل شیئا الا اعطاهم و لایشفعون فى شى ء الا شفعوا مؤذنین امین بر نماز و روزه گوشت و خون مؤ

منین هستند. از خدا چیزى نمى خواهند مگر اینکه خداوند عزیز به آنها خواهد داد و درباره کسى شفاعت نمى کنند مگر اینکه

شفاعتشان پذیرفته است، هر کس صدیق پاک و پاکیزه و مقبول بر مى انگیزاند هر که بیست سال اذان بگوید خداوند او را روز

قیامت در حالى محشور مى کند در حالى که تمام گناهانش آمرزیده شده، هر چه باشد، اگر چه به اندازه کوه احد باشد.

گفتم: باز بفرمایید. گفت: این را حفظ کن و عمل نما و پاداش گیر! پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر کس در

راه خدا یک اذان بگوید با ایمان و تقریبا الى الله که در راه او باشد خداوند گناهان گذشته اش را مى آمرزد و بر او منت مى نهد

به حفاظت و عصمت از گناه در بقیه عمر و بین او و شهدا در بهشت جمع مى کند.

سپس گفتم: خدا تو را رحمت کند، یکى از بهترین حدیثهایى که شنیده اى برایم نقل کن. دیدم باز اشکهایش چون سیلاب روان گردید

و گفت: دل مرا شکستى. چنان گریه کرد که من نیز به گریه افتادم. سپس فرمود: بنویس؛ بسم الله الرحمن الرحیم از پیامبر اکرم

(صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیدم که مى فرمود: روز قیامت خداوند در یک صحرا مردم را جمع مى کند و فرشته ها را از پى

مؤذنین مى فرستد با پرچمهاى نورى به همراه شترهایى از زبرجد سبز، این شترها داراى خرام و شکم بندهایى از مشک اذفرند. مؤ

ذبین بر آنها سوار مى شوند و بر روى شترها به پا مى ایستند، ملائکه شترداران ایشانند و با صداى بلند به اذان مى پردازند.

سپس صدایش به گریه بلند شد. من نیز گریه کردم. پس از سکوت گفتم: چرا گریه مى کنى؟ گفت: آه! مرا بیاد سخنانى انداختى که

از عزیزم رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیده بودم که مى فرمود: (سوگند) بر آن خدایى که مرا از حق برانگیخته،

مؤذنان در قیامت در حالى که بر مرکبهاى خود ایستاده اند از مردم مى گذرند و مى گویند الله اکبر، الله اکبر این ندا که بلند مى

شود صداى ضجه امتم بلند مى گردد.

پرسیدم: این ضجه چیست؟ فرمود: صدا به تسبیح و تحمید و تهلیل بر مى دارند. وقتى مؤذنین گفتند: اشهد ان لا اله الا الله امتم مى

گویند: در دنیا او را مى پرستیدیم. گفته مى شود: راست مى گویید. وقتى مى گویند اشهد ان محمدا رسول الله. امتم مى گویند: این

همان آقایى است که رسالت پروردگار را براى ما آورد و ما به او ایمان آوردیم با اینکه ندیدیم او را. به آنها گفته مى شود: راست

مى گویید، او رسالت پروردگارتان را به شما رسانید و شما به او ایمان آوردید. شایسته است خداوند بین شما و پیامبرتان جمع

نماید. مؤذنین را به منازل خود در بهشت مى رسانند؛ جایى که نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه به دل کسى خطور کرده. ثم

نظر الى فقال لى ان استطعت و لاقوه الا بالله ان لاتموت الا مؤذنا فافعل عبدالله بن على مى گوید: سپس بلال نگاهى به من کرد

و گفت: تا زنده اى سعى کن (به یارى خدا) از مؤذنین بشمار آیى.

حق موذن از نظر امام علی زین العابدین (علیه السلام)

در رساله حقوق امام سجاد (علیه السلام ) چنین آمده: حق المؤذن ان تعلم انه مذکر لک ربک عزوجل وداع لک الى حظک و عونک

على قضاء فرض الله علیک فاشکره على ذلک شکرا للمحسن الیک. " 24 ".

حق مؤذن بر تو این است که بدانى او تو را به یاد پروردگارت عزیزت مى اندازد و دعوت مى کند تو را که بهره و حظ زندگى

خود را برگیرى (با رفتن به مسجد و اداى نماز) و تو را کمک مى کند بر انجام فریضه اى که خداوند بر تو مقرر فرموده پس باید

از او سپاسگزارى کنى چنانچه از یک نیکوکار به خود سپاسگزارى مى کنى.

منبع: راسخون